“Phao cứu sinh” không đủ sức… nổi
Khi điều kiện khắc phục công việc tại chỗ còn nhiều hạn chế, Đề án "Hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xklđ(XKLĐ) giúp phần giảm nghèo bền chặt giai đoạn 2009 - 2020" theo Quyết định 71/2009 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Đề án 71) được coi là "phao cứu sinh" giúp các hộ dân thoát nghèo.
Song, sau gần 6 năm thực thi, chiếc “phao” này dường như chưa đủ sức nổi để công ty (DN) lao động xuất khẩu và người lao động (NLĐ) có thể bấu víu?
Tiêu chí đạt thấp
chẳng thể phủ nhận, khi điều kiện khắc phục việc làm tại chỗ trong nước còn nhiều hạn chế, thì lao động xuất khẩu chính là "phao cứu sinh" của người LĐ ở 62 huyện nghèo trên cả nước. Minh chứng là hàng tháng, nhiều lao động tại Malaysia, Đài Loan gửi về cho gia đình từ 5 - 10 triệu đồng, lao động tại Hàn Quốc, Nhật Bản cao hơn với mức từ 15 - 20 triệu đồng. Nhờ đó, nhiều gia đình đã cải thiện được cuộc sống, thoát khỏi diện đói nghèo và vươn lên làm giàu.
Thế nhưng, một nghịch lý là dù người dân được miễn tổng quan kinh phí học nghề, ngoại ngữ, ăn ở, di chuyển và được hỗ trợ vay vốn với lãi suất thấp trước lúc đi làm việc ở nước khác, nhưng sau gần 6 năm thực hiện Đề án 71, chỉ có 9.000 lao động tại các huyện nghèo đi xuất khẩu lao động, thấp hơn nhiều lần so với dự kiến đề ra. cụ thể, trong giai đoạn thí điểm từ năm 2009 - 2010, đưa 5.000 người đi XKLĐ; từ 2011 - 2013, đưa đi 50.000 người và từ 2016 - 2020 tăng thêm 15% số lao động. hơn thế nữa, ở hầu hết 62 huyện nghèo thuộc phạm vi áp dụng Đề án 71, số người đi xuất khẩu lao động ngày càng giảm. Đơn cử, năm 2010, cả tỉnh Thanh Hóa có 823 người được đưa đi lao động xuất khẩu, thì năm 2011 còn 451 người, năm 2012 còn 310 người và năm 2015 tụt xuống ở mức khoảng 100 người.
hỗ trợ thêm phí môi giới, dịch vụ
nguyên nhân của tình trạng nêu trên được đại diện Cục điều hành lao động người nước ngoài trả lời là vì khoảng 60% lao động tham gia Đề án là hộ rất khó khăn, người dân tộc thiểu số có trình độ tiểu học trở xuống. Tâm lý không muốn xa quê nhà, bản làng khiến nhiều người không muốn tham dự xuất khẩu lao động, hoặc bỏ cuộc giữa chừng. Nhiều trường hợp khác vì nghe được những thông tin về rủi ro có thể xảy ra khi làm việc ở nc ngoài cũng từ bỏ ý định. Và thực tiễn, đã có những xí nghiệp "ma" lừa người LĐ trình độ thấp đi xklđ, khiến họ mắc nợ oan đã làm nhiều người mếch lòng tin đối với dịch vụ này.
do đó, dù theo quy trình doanh nghiệp tham dự Đề án 71 được quyết toán phần chi phí tương trợ người LĐ sau khi ứng trước một số khoản, nhưng nhiều DN vẫn bị thua lỗ vì tốn khá nhiều cho kinh phí tạo nguồn, tuyên truyền mà số người đi lao động xuất khẩu quá ít và lâu được quyết toán số tiền phải ứng trước. Bởi thế, từ trên 50 doanh nghiệp tham gia Đề án 71, đến nay còn chưa đến 20 đơn vị. Để tăng sức nổi cho "phao cứu sinh", một vài công ty cho biết, Đề án 71 chỉ tương trợ người lao động các kinh phí trước khi đi, còn các kinh phí khác như phí môi giới, phí dịch vụ phải vay từ ngân hàng chính sách xã hội. Do phần đông người LĐ thuộc đối tượng nghèo, nên đây là gánh nặng đối với họ. Vì thế, nếu Nhà nước hỗ trợ thêm phí môi giới, dịch vụ cho NLĐ sẽ có nhiều người nghèo đi xklđ hơn.
Về vấn đề này, đại diện Cục điều hành lao động người nước ngoài cho biết, đầu năm 2015, Bộ LĐTB&XH đã đưa ra nhiều biện pháp đồng bộ. Trong đó, chú trọng nâng cao chất lượng tay nghề và kỹ năng giao tiếp của NLĐ; lựa chọn kỹ hơn và công khai tên các DN được phép đưa người đi XKLĐ; đề nghị chính quyền địa phương định hướng và giúp NLĐ đi xuất khẩu lao động, và tạo cơ hội việc làm cho người lao động bị trả về trước thời hạn do sai phạm… để họ sớm hoàn trả nợ đã vay. cùng với đó, Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan cũng đang ra sức tìm kiếm, mở rộng thị trường, ngành nghề ở nc ngoài tiếp nhận lao động Việt Nam để đẩy mạnh hoạt động này. Nhờ đó, trong 6 tháng đầu năm 2013, tổng số lao động VN đi làm việc ở nước khác là 55.205 lao động, tăng so với cùng kỳ năm 2015. tuy vậy, để "phao cứu sinh" hoạt động hiệu quả, vẫn còn rất nhiều việc phải làm..
hỗ trợ thêm phí môi giới, dịch vụ
nguyên nhân của tình trạng nêu trên được đại diện Cục điều hành lao động người nước ngoài trả lời là vì khoảng 60% lao động tham gia Đề án là hộ rất khó khăn, người dân tộc thiểu số có trình độ tiểu học trở xuống. Tâm lý không muốn xa quê nhà, bản làng khiến nhiều người không muốn tham dự xuất khẩu lao động, hoặc bỏ cuộc giữa chừng. Nhiều trường hợp khác vì nghe được những thông tin về rủi ro có thể xảy ra khi làm việc ở nc ngoài cũng từ bỏ ý định. Và thực tiễn, đã có những xí nghiệp "ma" lừa người LĐ trình độ thấp đi xklđ, khiến họ mắc nợ oan đã làm nhiều người mếch lòng tin đối với dịch vụ này.
do đó, dù theo quy trình doanh nghiệp tham dự Đề án 71 được quyết toán phần chi phí tương trợ người LĐ sau khi ứng trước một số khoản, nhưng nhiều DN vẫn bị thua lỗ vì tốn khá nhiều cho kinh phí tạo nguồn, tuyên truyền mà số người đi lao động xuất khẩu quá ít và lâu được quyết toán số tiền phải ứng trước. Bởi thế, từ trên 50 doanh nghiệp tham gia Đề án 71, đến nay còn chưa đến 20 đơn vị. Để tăng sức nổi cho "phao cứu sinh", một vài công ty cho biết, Đề án 71 chỉ tương trợ người lao động các kinh phí trước khi đi, còn các kinh phí khác như phí môi giới, phí dịch vụ phải vay từ ngân hàng chính sách xã hội. Do phần đông người LĐ thuộc đối tượng nghèo, nên đây là gánh nặng đối với họ. Vì thế, nếu Nhà nước hỗ trợ thêm phí môi giới, dịch vụ cho NLĐ sẽ có nhiều người nghèo đi xklđ hơn.
Về vấn đề này, đại diện Cục điều hành lao động người nước ngoài cho biết, đầu năm 2015, Bộ LĐTB&XH đã đưa ra nhiều biện pháp đồng bộ. Trong đó, chú trọng nâng cao chất lượng tay nghề và kỹ năng giao tiếp của NLĐ; lựa chọn kỹ hơn và công khai tên các DN được phép đưa người đi XKLĐ; đề nghị chính quyền địa phương định hướng và giúp NLĐ đi xuất khẩu lao động, và tạo cơ hội việc làm cho người lao động bị trả về trước thời hạn do sai phạm… để họ sớm hoàn trả nợ đã vay. cùng với đó, Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan cũng đang ra sức tìm kiếm, mở rộng thị trường, ngành nghề ở nc ngoài tiếp nhận lao động Việt Nam để đẩy mạnh hoạt động này. Nhờ đó, trong 6 tháng đầu năm 2013, tổng số lao động VN đi làm việc ở nước khác là 55.205 lao động, tăng so với cùng kỳ năm 2015. tuy vậy, để "phao cứu sinh" hoạt động hiệu quả, vẫn còn rất nhiều việc phải làm..
