Tại sao xuất khẩu lao động Đăk Lăk lại trì trệ? Hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài (gọi tắt là xuất khẩu lao động – XKLĐ) đang là một kênh giải quyết việc làm hiệu quả, góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, giảm nghèo và giảm nghèo bền vững. Cùng nhau tìm hiểu nhé
Ở thời kỳ “vàng son” của xuất khẩu lao động từ năm 2006 đến năm 2008 có đến 2.550 người đi làm việc ở nước ngoài, nhiều gia đình đi xuất khẩu đã có thể sửa nhà cửa, mua trâu bò, mua máy móc, xe cộ,…
Ấy nhưng, từ năm 2009 đến năm 2012 hoạt động xuất khẩu lao động liên tiếp suy giảm, số lượng xuất khẩu lao động giảm dần, ì ạch từ 500 đến 600 người mỗi năm, điều đó có nhiều nguyên nhân: thông tin chính thống về XKLĐ vẫn chưa đến với Người lao động ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (thậm chí cả những vùng có thông tin tốt), thông tin xấu về XKLĐ lại đến rất nhanh khiến nhiều lao động hoài nghi, do dự, hủy bỏ hợp đồng, lại có người muốn đi xuất khẩu lao động không biết đăng ký ở đâu, làm thủ tục như thế nào…, trong khi đó, hệ thống thông tin tuyên truyền của ta hiện nay còn mang nặng tính hình thức; vẫn còn tình trạng lừa người lao động để thu mức phí cao hơn thực tế; có người mạo hiểm chọn con đường đi làm việc ở nước ngoài bằng visa du lịch, thăm thân nhân,… rồi ở lại làm việc và cư trú bất hợp pháp; có người vừa đặt chân lên nước bạn bỏ trốn ra ngoài làm việc, mặc kệ những rủi ro tiềm ẩn,…; Một số lao động ở các tỉnh khác lợi dụng sơ hở đã nhập hộ khẩu vào tỉnh (thời gian rất ngắn) sau đó đi XKLĐ (tỷ lệ bỏ trốn ở số lao động này rất cao) ảnh hưởng đến xuất khẩu lao động của tỉnh vào thị trường xuất khẩu lao động Hàn Quốc, xuất khẩu lao động Nhật Bản
Người lao động muốn tham gia XKLĐ phần lớn là lao động nông thôn, điều kiện kinh tế kém, trong khi chi phí để trang trải ban đầu cho XKLĐ còn cao nên người lao động (đặc biệt là lao động ở vùng sâu, vùng xa) chưa mạnh dạn tham gia. Người lao động đi XKLĐ phần đông chưa có tay nghề, chủ yếu là lao động phổ thông, tính kỷ luật chưa cao, tác phong công nghiệp còn hạn chế, việc tiếp thu kiến thức chậm, tâm lý ngại đi làm việc xa nhà, nhất là đối với lao động nữ, lao động là người dân tộc thiểu số. Nhiều người có nhu cầu đi XKLĐ nhưng không đủ tiền để trang trải chi phí ban đầu.
Lao động thuộc đối tượng được vay ở Ngân hàng Chính sách – Xã hội, do nguồn vốn tại đây còn hạn chế nên số người vay ít. Số lao động đi làm việc ở Hàn Quốc bỏ trốn nhiều, dẫn đến việc Hàn Quốc đã đóng cửa không tiếp nhận lao động Việt Nam theo chương trình cấp phép việc làm cho lao động nước ngoài tại Hàn Quốc (gọi tắt là EPS) đã ảnh hưởng đến số lượng lao động tham gia xuất khẩu lao động; mặc dù Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh đã có nhiều văn bản đề nghị UBND các huyện, thị xã và thành phố chỉ đạo Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội, phối hợp với Công an huyện và chính quyền, các hội đoàn thể địa phương đến những hộ gia đình có người thân đang đi làm việc tại Hàn Quốc bỏ trốn, cam kết, động viên người thân của mình về nước, tuy nhiên đến thời điểm hiện nay người lao động vẫn chưa về nước; Số lao động có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài lớn nhưng lại có nguyện vọng tham gia chủ yếu vào các thị trường xuất khẩu lao động Hàn Quốc, Nhật Bản,…, trong khi đó những thị trường này lại có yêu cầu cao về chất lượng lao động, số lượng tuyển ít, chi phí ban đầu cao, phần đông chưa đáp ứng được các yêu cầu về trình độ cũng như tay nghề.
Một số thị trường lao động khác mức lương thấp, chưa thu hút được nhiều lao động tham gia. Tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo XKLĐ đã quá lâu, thành viên Ban chỉ đạo không còn phù hợp, đến nay chưa thành lập lại,… Việc chúng ta nhận diện những khó khăn này không khó nhưng vấn đề đặt ra là các cấp, các ngành địa phương đã có những biện pháp gì để tháo gỡ, mở lối cho xuất khẩu lao động trong thời gian tới?
Ấy nhưng, từ năm 2009 đến năm 2012 hoạt động xuất khẩu lao động liên tiếp suy giảm, số lượng xuất khẩu lao động giảm dần, ì ạch từ 500 đến 600 người mỗi năm, điều đó có nhiều nguyên nhân: thông tin chính thống về XKLĐ vẫn chưa đến với Người lao động ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (thậm chí cả những vùng có thông tin tốt), thông tin xấu về XKLĐ lại đến rất nhanh khiến nhiều lao động hoài nghi, do dự, hủy bỏ hợp đồng, lại có người muốn đi xuất khẩu lao động không biết đăng ký ở đâu, làm thủ tục như thế nào…, trong khi đó, hệ thống thông tin tuyên truyền của ta hiện nay còn mang nặng tính hình thức; vẫn còn tình trạng lừa người lao động để thu mức phí cao hơn thực tế; có người mạo hiểm chọn con đường đi làm việc ở nước ngoài bằng visa du lịch, thăm thân nhân,… rồi ở lại làm việc và cư trú bất hợp pháp; có người vừa đặt chân lên nước bạn bỏ trốn ra ngoài làm việc, mặc kệ những rủi ro tiềm ẩn,…; Một số lao động ở các tỉnh khác lợi dụng sơ hở đã nhập hộ khẩu vào tỉnh (thời gian rất ngắn) sau đó đi XKLĐ (tỷ lệ bỏ trốn ở số lao động này rất cao) ảnh hưởng đến xuất khẩu lao động của tỉnh vào thị trường xuất khẩu lao động Hàn Quốc, xuất khẩu lao động Nhật Bản
Người lao động muốn tham gia XKLĐ phần lớn là lao động nông thôn, điều kiện kinh tế kém, trong khi chi phí để trang trải ban đầu cho XKLĐ còn cao nên người lao động (đặc biệt là lao động ở vùng sâu, vùng xa) chưa mạnh dạn tham gia. Người lao động đi XKLĐ phần đông chưa có tay nghề, chủ yếu là lao động phổ thông, tính kỷ luật chưa cao, tác phong công nghiệp còn hạn chế, việc tiếp thu kiến thức chậm, tâm lý ngại đi làm việc xa nhà, nhất là đối với lao động nữ, lao động là người dân tộc thiểu số. Nhiều người có nhu cầu đi XKLĐ nhưng không đủ tiền để trang trải chi phí ban đầu.
Lao động thuộc đối tượng được vay ở Ngân hàng Chính sách – Xã hội, do nguồn vốn tại đây còn hạn chế nên số người vay ít. Số lao động đi làm việc ở Hàn Quốc bỏ trốn nhiều, dẫn đến việc Hàn Quốc đã đóng cửa không tiếp nhận lao động Việt Nam theo chương trình cấp phép việc làm cho lao động nước ngoài tại Hàn Quốc (gọi tắt là EPS) đã ảnh hưởng đến số lượng lao động tham gia xuất khẩu lao động; mặc dù Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh đã có nhiều văn bản đề nghị UBND các huyện, thị xã và thành phố chỉ đạo Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội, phối hợp với Công an huyện và chính quyền, các hội đoàn thể địa phương đến những hộ gia đình có người thân đang đi làm việc tại Hàn Quốc bỏ trốn, cam kết, động viên người thân của mình về nước, tuy nhiên đến thời điểm hiện nay người lao động vẫn chưa về nước; Số lao động có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài lớn nhưng lại có nguyện vọng tham gia chủ yếu vào các thị trường xuất khẩu lao động Hàn Quốc, Nhật Bản,…, trong khi đó những thị trường này lại có yêu cầu cao về chất lượng lao động, số lượng tuyển ít, chi phí ban đầu cao, phần đông chưa đáp ứng được các yêu cầu về trình độ cũng như tay nghề.
Một số thị trường lao động khác mức lương thấp, chưa thu hút được nhiều lao động tham gia. Tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo XKLĐ đã quá lâu, thành viên Ban chỉ đạo không còn phù hợp, đến nay chưa thành lập lại,… Việc chúng ta nhận diện những khó khăn này không khó nhưng vấn đề đặt ra là các cấp, các ngành địa phương đã có những biện pháp gì để tháo gỡ, mở lối cho xuất khẩu lao động trong thời gian tới?
Sở LĐ-TBXH Đăk Lăk
